Ջաւախքի մէջ հայերէնով դասաւանդմամբ դպրոցներուն վերաբերող հարցերով զբաղող պատասխանատուները 13 Սեպտեմբերին հանդիպում ունեցած են երկօրեայ այցելութեամբ Վրաստան գտնուող Հայաստանի կրթութեան եւ գիտութեան նախարար Լեւոն
Մկրտչեանի հետ եւ քննարկած Ջաւախքի դպրոցներուն վերաբերող հարցեր:
«Նիուզ»ի հետ ունեցած զրոյցի ընթացքին, այս մասին յայտնած է Սամցխէ-Ջաւախքի հայկական հասարակական կազմակերպութիւններու խորհուրդի համակարգող Արտակ Գաբրիէլեան: Ան չէ ուզած մանրամասնել, թէ Ջաւախքի դպրոցներուն առնչուած ճշգրիտ ի՛նչ խնդիրներ քննարկուած են նախարարին հետ:
«Վիրք» չարձանագրուած կուսակցութեան համանախագահ Դաւիթ Ռստակեան, «Նիուզ»ի հետ ունեցած զրոյցի ընթացքին, անդրադառնալով Ջաւախքի հայկական դպրոցներու հիմնախընդիրներուն՝ նշած է, որ անոնք բազմաթիւ են, եւ խնդիրները նախապէս քննարկուած են Ջաւախք այցելած Հայաստանի կրթութեան եւ գիտութեան նախկին նախարար Արմէն Աշոտեանի հետ, սակայն, այդպէս ալ ոչ մէկ փոփոխութիւն արձանագրուած է:
Անոր համաձայն՝ Վրաստանի իշխանութիւնները որդեգրած են քաղաքականութիւն մը, որուն միջոցով աստիճանաբար Ջաւախքի հայկական դպրոցները կը վրացականանան: Ըստ Դաւիթ Ռստակեանի՝ խնդիրներէն լրջագոյնը Ջաւախքի հայկական դպրոցներուն մէջ կրթութեան դասաւանդման լեզուն վրացերէնով կատարելու վերաբերեալ օրէնքի ընդունումն է. «Երբ այդ օրէնքն ընդունւում էր, այդ ժամանակ հայ պատգամաւորներ Համլետ Պետրոսեանն ու Հենզել Մկոյեանը ստորագրեցին դրա տակ՝ չգիտակցելով հեռանկարները:
Հայկական դպրոցները փակելու կարիք չունեն Վրաստանի իշխանութիւնները, դրանք աստիճանաբար վրացականի են վերածւում: Կարելի է ասել, որ Վրաստանի իշխանութիւնն այժմ հայկական դպրոցներ չի պահում դէ իւրէ, սակայն, դէ ֆակտօ կան այդ դպրոցները, քանի որ 90 տոկոսանոց հայկական Ջաւախքում հնարաւոր չէ, որ դասաւանդումը միանգամից վրացերէնով լինի: Դըպրոցներում գործավարութիւնն ամբողջութեամբ վրացերէնով է դարձել արդէն»,- ըսած է ան:
Դաւիթ Ռստակեան նշած է, որ բացի վրացերէնով դասաւանդումէն, Ջաւախքի հայկական դպրոցներուն մէջ կարիք կայ նաեւ հայոց լեզուի ուսուցիչներու նախապատրաստման, որ չէ կատարուած:
Անոր համաձայն՝ բացի այս խնդիրներէն կան նաեւ դպրոցներուն մէջ տարբեր նիւթերու դասաւանդման մեթոտներու, հայկական դասագիրքերու ձեռքբերման, դպրոցներու տարրական պայմաններու ապահովման խնդիրներ: «Ախալքալաքում ունենք երեք հայկական դպրոց, մէկ ռուսական եւ մէկ վրացական, իսկ Նինոծմինդայում երկու հայկական, մէկ ռուսական եւ մէկ վրացական: Հայկական դպրոցներում խնդիր կայ հայերէնի ուսուցիչների նախապատրաստման, որը նոյնպէս չի արւում»,- դիտել տուած է ան։