Հայոց Ցեղասպանութեան վերաբերեալ իրենց գիրքերը հանրութեան դատին յանձնեցին ցեղասպանագէտ, Քալիֆորնիոյ Լոս Անճելըսի համալսարանի նախկին դասախօս Ռուբինա Փիրումեան եւ Վիտալի Եանկօ։
Ցեղասպանագէտ Ռ. Փիրումեան կը ներկայացնէ «Հայոց Ցեղասպանութիւնը գրականութեան մէջ» շարքի երրորդ հատորը՝ «Հայոց Ցեղասպանութեան արտացոլումը գրականութեան մէջ. երկրորդ սերունդի արձագանգները» խորագիրով:
«Ինծի համար ամէն մէկ զոհ, ամէն մէկ վերապրած իր պատմութիւնը ունի, եւ այդ պատմութիւններուն մէջ ես ապրած եմ շատ երկար: Կը ցանկամ նշել գիրքէն բան մը իբրեւ պատգամ. այս ամէն ինչով հանդերձ` մեզի համար արգիլուած է, այսինքն` հնարաւոր չէ այդ ապաքինումը:
Այդ պիտակը հնարաւոր չէ նետել եւ լիակատար ազգ դառնալ, ապրիլ որպէս ազգ մեր անցեալով, ներկայով եւ ապագայով»,- լրագրողներուն նշած է Ռուբինա Փիրումեան, որուն «Հայոց Ցեղասպանութիւնը գրականութեան մէջ» շարքին երեք հատորները իւրօրինակ կերպով ցոյց կու տան Ցեղասպանութեան ընկալումը տարբեր սերունդներու կողմէ` սկսած վերապրածներէն մինչեւ անոնց յետնորդները: «Այս գիրքը շատ հետաքրքրական է թէ՛ հասարակական, թէ՛ հոգեբանական տեսանկիւնէ եւ գրուած է շատ լայն հայեացքով:
Այն մարդը, որ փրկուած է Եղեռնէն, ոչ միայն կ՛արտացոլէ ազգային հայրենիքի, այլեւ անմիջականօրէն իր կորսնցուցած տան գաղափարը: Յաջորդ սերունդին մէջ արդէն հայրենական տան գաղափարը կը փոխուի կորուսեալ հայրենիքի գաղափարի, ատկէ բացի որոշակի շերտեր, գոյներ կը մտնեն այս սերունդին մէջ:
Գիրքին մէջ շատ նուրբ կերպով վերլուծուած է Եղեռնի եւ Արեւմտեան Հայաստանի գաղափարը, եւ թէ ինչպէ՛ս ատոնք բեկում կ՛առաջացնեն ժառանգորդներու ամէն մէկ սերունդի մէջ»,- գիրքին վերաբերեալ նման կարծիք յայտնած է գրականութեան հիմնարկի տնօրէն Վարդան Դեւրիկեան:
Իսկ Վիտալի Եանկոյի «Խոստացիր ինձ, ծովը վկայ» յուշագրութեան մէջ ներկայացուած է Ցեղասպանութիւնը վերապրած ընտանիքի մը ճակատագիրը` գիրքին հերոսուհի Նարգիզ Ժամկոչեանի յիշողութիւններուն հիման վրայ: Հեղինակը կը պատմէ, թէ ինչպէ՛ս ընտանիքի մը անդամներէն քանի հոգին փրկուած է այդ զարհուրելի դէպքերէն եւ ինչպէ՛ս անոնք շարունակած են ապրիլ: