­Կը ներ­կա­յաց­նենք ­Հա­յաս­տա­նի տնտե­սու­թեան նա­խա­րար Արծուիկ ­Մի­նա­սեա­նի հետ ու­շագ­րաւ հար­ցազ­րոյց մը` ­Հա­յաս­տա­նի տնտե­սու­թեան ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թեանց, գոր­ծա­րար­նե­րու հա­մար ստեղ­ծո­ւած նոր հնա­րա­ւո­րու­թեանց, ներդ­րու­մա­յին քա­ղա­քա­կա­

նու­թեան, մե­նաշ­նորհ­նե­րու եւ փտա­ծու­թեան դէմ ի­րա­կա­նա­ցո­ւող պայ­քա­րի եւ ­Հա­յաս­տա­նի հզօ­րաց­ման հար­ցով սփիւռ­քի ա­ջակ­ցու­թեան անհ­րա­ժեշ­տու­թեան մա­սին:

­Վա­րեց` ՆԱՆԷ ԱՒԱԳԵԱՆ

Պա­րո՛ն նա­խա­րար, ­Միա­ցեալ ­Նա­հանգ­ներ ձեր այ­ցի ըն­թաց­քում, ­Լոս Ան­ճե­լը­սում, հան­դի­պե­ցիք նաեւ ա­մե­րի­կա­հայ գոր­ծա­րար­նե­րի, կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րի ու միու­թիւն­նե­րի ղե­կա­վար­նե­րի ու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի հետ: Ո՞րն էր ձեր ու­ղեր­ձը մեր հա­մայն­քին:
Նախ` ող­ջու­նում եմ մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րին, ով­քեր ապ­րում եւ գոր­ծու­նէու­թիւն են ծա­ւա­լում ­Միա­ցեալ ­Նա­հանգ­նե­րում: ­Հան­դի­պում­նե­րի հիմ­նա­կան նպա­տակ­նե­րից է վե­րա­կանգ­նել վստա­հու­թիւ­նը ­Հա­յաս­տա­նում ի­րա­կա­նա­ցո­ւող քա­ղա­քա­կա­նու­թեան նկատ­մամբ եւ ակն­կա­լել, որ մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րը ներդ­րում­ներ կա­տա­րեն տնտե­սու­թիւ­նը ոտ­քի կանգ­նեց­նե­լու ուղ­ղու­թեամբ: ­Սա շատ կա­րե­ւոր է, ո­րով­հե­տեւ նախ՝ ­Հա­յաս­տա­նի անվտան­գու­թեան բա­նա­լին տնտե­սու­թեան զար­գաց­ման մէջ է, եւ փո­խա­դար­ձա­բար` տնտե­սու­թեան զար­գաց­ման բա­նա­լին անվ­տան­գու­թեան մա­կար­դա­կի բարձ­րաց­ման մէջ է: ­Հե­տե­ւա­բար, այդ տե­սա­կէ­տից, սկզբուն­քա­յին նշա­նա­կու­թիւն ու­նեն մեր այս հա­մայն­քա­յին հան­դի­պում­նե­րը: ­Մեր նպա­տակն էր ներ­կա­յաց­նել ­Հա­յաս­տա­նում ստեղ­ծո­ւած ի­րա­վի­ճա­կը, ի­րա­կա­նա­ցո­ւող փո­փո­խու­թիւն­նե­րի դրա­կան ըն­թաց­քը, սահ­մա­նադ­րա­կան հան­րա­քո­ւէի ար­դիւն­քով պայ­մա­նա­ւո­րո­ւած նոր մօ­տե­ցում­նե­րը, այդ թւում նաեւ` ­Հա­յաս­տա­նի նա­խա­գա­հի կող­մից բարձ­րա­ձայ­նո­ւած յստակ կամ­քը երկ­րում տնտե­սա­կան, ի­րա­ւա­կան բա­րե­փո­խում­ներ ի­րա­կա­նաց­նե­լու ուղ­ղու­թեամբ, եւ երկ­րոր­դը` ո­րո­շա­կի ծրագ­րե­րը, ո­րոնք ամ­րագ­րո­ւած են նաեւ ­Դաշ­նակ­ցու­թեան եւ ­Հան­րա­պե­տա­կան կու­սակ­ցու­թեան մի­ջեւ կնքո­ւած հա­մա­ձայ­նագ­րով: Իսկ այդ հա­մա­ձայ­նագ­րով մի քա­նի հիմ­նա­կան ուղ­ղու­թիւն­ներ կան, ո­րոնք որ­պէս հիմ­նա­կան ու­ղե­գիծ` պէտք է տա­րո­ւեն երկ­րի իշ­խա­նու­թիւն­նե­րի կող­մից:

Ո­րո՞նք են այդ ուղ­ղու­թիւն­նե­րը:
Դ­րան­ցից ա­ռա­ջի­նը մրցու­նակ տնտե­սու­թեան ձե­ւա­ւո­րումն է, ին­չը նշա­նա­կում է, որ ­Հա­յաս­տա­նի տնտե­սու­թեան այն հիմ­նա­կան հա­տո­ւած­նե­րը, ո­րոնց գոր­ծադր­մամբ կա­րող ենք ու­նե­նալ մրցու­նակ վի­ճակ, ողջ աշ­խար­հում ա­ռա­ւել ամ­բող­ջա­կան ա­ռաջ ենք մղե­լու: ­Խօս­քը վե­րա­բե­րում է թէ՛ ար­դիւ­նա­բե­րա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թեա­նը, թէ՛ տե­ղե­կա­տո­ւա­կան ար­հես­տա­գի­տու­թիւն­նե­րի ո­լոր­տում ի­րա­կա­նա­ցո­ւող հիմ­նա­րար վե­րա­նա­յում­նե­րին, թէ՛ զբօ­սաշր­ջու­թեան ո­լոր­տին: ­Միա­ժա­մա­նակ՝ երկ­րում ի­րա­կա­նաց­ւում են վե­րահս­կո­ղու­թեան հա­մա­կար­գի փո­փո­խու­թիւն­ներ:
Երկ­րորդ կա­րե­ւոր փո­փո­խու­թիւնն ի­րա­ւա­կանն է կամ, որ նոյնն է, ար­դա­րու­թեան նկատ­մամբ հան­րա­յին ըն­կալ­ման աս­տի­ճա­նի բարձ­րա­ցու­մը եւ ի­րա­կան գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րը: ­Սա ա­ռա­ջին հեր­թին օ­րէն­քի միա­տե­սակ կի­րա­ռու­թեան ա­պա­հո­վումն է բո­լո­րի նկատ­մամբ: Օ­րէն­քի միա­տե­սակ կի­րա­ռու­թիւն` նշա­նա­կում է ա­ռա­ջին հեր­թին տնտե­սա­կան հա­ւա­սար պայ­ման­նե­րի ա­պա­հո­վում բո­լո­րի նկատ­մամբ, ե­թէ, օ­րի­նակ, հար­կա­յին քա­ղա­քա­կա­նու­թիւն է կի­րառ­ւում, բա­ցա­ռու­թիւն­ներ չլի­նեն, ե­թէ այդ բա­ցա­ռու­թիւն­նե­րը օ­րէն­քով նա­խա­տե­սո­ւած չեն: Այլ կերպ ա­սած` անձ­նա­կան կամ խմբա­յին ար­դա­րա­դա­տու­թիւ­նից ան­ցում օ­րէն­քի ար­դա­րա­դա­տու­թեա­նը: ­Սա սկզբուն­քա­յին հարց է մեզ հա­մար:
Եր­րորդ կա­րե­ւոր ուղ­ղու­թիւ­նը դա հան­րու­թեան շրջա­նում ի­րա­կան հնա­րա­ւո­րու­թեան ի­րաց­ման մե­խա­նիզ­մի ստեղ­ծումն է, այ­սինքն իւ­րա­քան­չիւր կա­րող, ու­նակ անձ, պէտք է ու­նե­նայ հնա­րա­ւո­րու­թիւն դրսե­ւո­րո­ւե­լու որ­պէս հա­սա­րա­կու­թեան լիար­ժէք ան­դա­մի:
Ս­րանք ու­ղերձ­ներ են, որ հնչեց­րեց հան­րա­պե­տու­թեան նա­խա­գա­հը, եւ դրանք հիմ­նո­ւած են սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թիւն­նե­րի վրայ եւ եր­կու կու­սակ­ցու­թիւն­նե­րի մի­ջեւ կնքո­ւած հա­մա­ձայ­նագ­րի վրայ:

Ձեր գլխա­ւո­րած պա­տո­ւի­րա­կու­թիւ­նը ­Սի­լի­քո­նեան ­Հով­տում մաս­նակ­ցեց ա­մէ­նա­մեայ «Արմ­թեք» հա­մա­ժո­ղո­վին, որ այս տա­րի կրում էր «­Հա­յաս­տան. ՏՏ ֆո­րում» խո­րա­գի­րը: ­Կա­րո՞ղ ենք ար­դէն խօ­սել ար­դիւնք­նե­րի մա­սին:
Մենք ու­նենք յստակ ձեռք­բե­րում. ­Հա­յաս­տա­նը յայտ­նի է տե­ղե­կա­տո­ւա­կան ար­հես­տա­գի­տու­թիւն­նե­րի հա­մաշ­խար­հա­յին քար­տէ­զի վրայ` որ­պէս բա­նի­մաց, կրթո­ւած, ու­նակ մարդ­կանց եր­կի­րի` նո­րա­րա­րա­կան ո­լորտ­նե­րում ար­դիւնք­ներ ար­ձա­նագ­րած եր­կի­րի: Ակն­կա­լում ենք, որ մի­ջազ­գա­յին շատ կազ­մա­կեր­պու­թիւն­ներ գրա­սե­նեակ­ներ կը բա­ցեն ­Հա­յաս­տա­նում, ոչ միայն թեք­նիք լու­ծում­ներ տա­լու, այլ ա­ռա­ջին հեր­թին ճար­տա­րա­գի­տա­կան միտ­քը զար­գաց­նե­լու նպա­տա­կով: ­Պայ­մա­նա­ւո­րո­ւա­ծու­թիւն­ներ կան, եւ ա­ռա­ջի­կայ ա­միս­նե­րին սպաս­ւում է ո­րո­շա­կի պա­տո­ւի­րա­կու­թիւն­նե­րի այց ­Հա­յաս­տան` այս հար­ցե­րը տե­ղում քննար­կե­լու եւ տե­ղում լու­ծում տա­լու ուղ­ղու­թեամբ: Այս ա­մէնն ա­ռա­ւել կա­րե­ւոր­ւում է ­Հա­յաս­տա­նի կա­ռա­վա­րու­թեան նոր նա­խա­ձեռ­նու­թեան` «­Ճար­տա­րա­գի­տա­կան քա­ղաք» ծրագ­րի խո­րա­պատ­կե­րին, ո­րի էու­թիւ­նը շուրջ 40-50 ժա­մա­նա­կա­կից ՏՏ եւ բարձր ար­հես­տա­գի­տու­թիւն­նե­րի ո­լոր­տի ձեռ­նար­կու­թիւն­նե­րի մուտքն է մեր եր­կիր, եւ դրա­նով իսկ նաեւ` հա­յաս­տա­նեան ­Սի­լի­քո­նեան ­Հով­տի ստեղ­ծու­մը: ­Պայ­մա­նա­ւո­րո­ւա­ծու­թիւն­ներ ու­նենք Այ.­Պի.Էմ., «Ին­թել» յայտ­նի կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րի եւ մի շարք այլ մի­ջազ­գա­յին կա­ռոյց­նե­րի հետ` նե­րա­ռեալ Yahoo ո­րո­նո­ղա­կան կայ­քը:
Ս­րանք ո­րո­շա­կի գոր­ծո­ղու­թիւն­ներ են, որ ի­րա­կա­նա­ցո­ւե­լու են ա­ռա­ջի­կա­յում, եւ դրան գու­մա­րենք նաեւ այն, որ ար­հես­տա­գի­տա­կան փո­փո­խու­թիւն­նե­րի ա­ռու­մով նաեւ նա­խընտ­րու­թիւն­ներ կան ­Հա­յաս­տա­նում` նոր ձեռ­նար­կու­թիւն­ներ հիմ­նադ­րե­լու տե­սա­կէ­տից: ­Հա­յաս­տանն այ­սօր ի­րա­կան հնա­րա­ւո­րու­թիւն է մի­ջազ­գա­յին խո­շոր կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րի հա­մար, եւ դա ակն­յայտ է: Ան­դա­մակ­ցե­լով Եւ­րա­սիա­կան Տն­տե­սա­կան ­Միու­թեա­նը` ­Հա­յաս­տա­նը չի փա­կո­ւել այլ երկր­նե­րի հա­մար: ­Հա­կա­ռա՛­կը. այ­սօր մենք ու­նենք ար­տա­քին ա­ռեւտ­րի ար­դիւ­նա­ւէտ հա­մա­կարգ ­Միա­ցեալ ­Նա­հանգ­նե­րի հետ` «­Ճի.Էս.­Փի.» հա­մա­կար­գը, Եւ­րո­միու­թեան հետ` «­Ճի. Էս.­Փի.» Փ­լիւս հա­մա­կար­գը, ­Քա­նա­տա­յի, ­Զո­ւի­ցե­րիա­յի, ­Նոր­վե­կիա­յի եւ ­Ճա­փո­նի հետ նոյն­պէս «­Ճի.Էս.­Փի.» հա­մա­կար­գը, ին­չը նշա­նա­կում է, որ հայ­կա­կան հա­զա­րա­ւոր ապ­րանք­ներ կա­րող են ար­տօ­նեալ պայ­ման­նե­րով ներ­մու­ծո­ւել այդ երկր­ներ:
­Միւս կող­մից, հայ­կա­կան ապ­րանք­ներն ա­ռանց մաք­սա­յին վճա­րի կա­րող են ի­րա­ցո­ւել Եւ­րա­սիա­կան Տն­տե­սա­կան ­Միու­թիւ­նում, եւ նկա­տի առ­նե­լով Ի­րա­նի նկատ­մամբ վեր­ջին շրջա­նում մեղմ քա­ղա­քա­կա­նու­թիւ­նը` ­Հա­յաս­տա­նը դառ­նում է լա­ւա­գոյն վայ­րը ժա­մա­նա­կա­կից ար­հես­տա­գի­տա­կան սար­քա­ւո­րում­ներ եւ դրանց հէն­քի վրայ նաեւ այլ ապ­րանք­ներ ստեղ­ծե­լու եւ ի­րաց­նե­լու նաեւ ի­րա­նա­կան շու­կա­յում: Այ­սինքն՝ տնտե­սա­կան նա­խընտ­րու­թեան տե­սա­կէ­տից, ­Հա­յաս­տա­նը աշ­խար­հի ներդ­րու­մա­յին քա­ղա­քա­կա­նու­թեան քար­տէ­զում սկսում է գրա­ւել իր տե­ղը: Այս ա­մէ­նից, բնա­կան է, չի կա­րող զերծ մնալ աշ­խար­հաս­փիւռ հայ հա­մայն­քը, եւ մեր հիմ­նա­կան ու­ժը ցան­կա­նում ենք տես­նել հէնց հայ­կա­կան հա­մայն­քի աշ­խու­ժու­թեամբ: ­Դա նշա­նա­կում է, որ մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րը, ով­քեր աշ­խար­հի տար­բեր ան­կիւն­նե­րում ստեղ­ծել են ինչ որ ար­ժէք` լի­նի ար­հես­տա­գի­տա­կան, լի­նի այլ ա­մե­նա­տար­բեր ո­լորտ­նե­րում, ինչ­պէս նաեւ` կա­պեր ու հնա­րա­ւո­րու­թիւն­ներ, ներ­կա­յա­նան ­Հա­յաս­տա­նում: Ա­ռա­ջի­նը հէնց նրանք պէտք է լի­նեն, ին­չը խթան կը հան­դի­սա­նայ նաեւ օ­տա­րերկ­րա­ցի­նե­րի մուտ­քը ա­ռա­ւել լիար­ժէք ա­պա­հո­վե­լու ուղ­ղու­թեամբ:

Ինչ­պի­սի՞ ար­տօ­նու­թիւն­ներ էք այ­սօր ա­ռա­ջար­կում ներդ­րող­նե­րին:
Ա.Մ. - Այ­սօր ար­դէն ու­նենք նոր օ­րէնսդ­րու­թիւն, ըստ ո­րի` գոր­ծում է ա­զատ տնտե­սա­կան գօ­տի, եւ ու­նենք ար­դէն եր­կու այդ­պի­սի գօ­տի, ու նա­խա­տե­սում ենք նաեւ ար­դիւ­նա­բե­րա­կան գօ­տու ստեղ­ծում: Ա­զատ տնտե­սա­կան գօ­տում գոր­ծում են հար­կա­յին բո­լոր տի­պի ար­տօ­նու­թիւն­նե­րը` բա­ցա­ռու­թեամբ ե­կամ­տա­հար­կի, ո­րը աշ­խա­տո­ղի կող­մից պիւտ­ճէ մուտ­քագ­րո­ւող գու­մարն է, մնա­ցած բո­լոր հար­կա­տե­սակ­նե­րը` ա­ւե­լա­ցո­ւած ար­ժէ­քի հար­կը, շա­հոյ­թա­հար­կը, մաք­սա­յին վճար­ներն ա­զա­տո­ւած են այս գօ­տի­նե­րում: Երկ­րորդ կա­րե­ւոր տե­ղե­կու­թիւ­նը` ցան­կա­ցած խո­շոր ներդր­ման դէպ­քում, ա­սենք` 50 մի­լիոն եւ ա­ւե­լի, պատ­րաստ ենք օ­րէնսդ­րա­կան ա­ռան­ձին լու­ծում տալ, ե­թէ այն հա­մա­պա­տաս­խա­նում է ­Հա­յաս­տա­նի տնտե­սա­կան ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թիւն­նե­րին:

Ո­րո՞նք են այդ ա­ռաջ­նա­հերթ ո­լորտ­նե­րը:
Դ­րանք տասն­մէկն են եւ նե­րա­ռո­ւած են ­Հա­յաս­տա­նի ար­դիւ­նա­բե­րա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թեան մէջ` տե­ղե­կա­տո­ւա­կան ար­հես­տա­գի­տու­թիւն­ներ, հիւ­սո­ւա­ծե­ղէ­նի, կօ­շի­կի եւ կա­շո­ւէ ար­տադ­րու­թիւն, դե­ղա­գոր­ծու­թիւն եւ կեն­սա-ար­հես­տա­գի­տու­թիւն, խմիչք­նե­րի ար­տադ­րու­թիւն, մրգե­րի հէն­քի վրայ պատ­րաս­տո­ւող պա­հա­ծո­ներ եւ այլն, ձկնար­դիւ­նա­բե­րու­թիւն եւ գիւ­ղատն­տե­սա­կան վե­րամ­շակ­ման ուղ­ղո­ւա­ծու­թեան ար­տադ­րանք:
Ա­ռան­ձին քննար­կում ենք նաեւ քի­միա­կան ար­դիւ­նա­բե­րու­թիւ­նը եւ ժա­մա­նա­կա­կից սար­քա­շի­նա­կան ար­դիւ­նա­բե­րու­թիւ­նը: Այս բո­լոր ուղ­ղու­թիւն­նե­րով ցան­կա­ցած ներդ­րում քա­ջա­լե­րո­ւե­լու է, խրա­խու­սո­ւե­լու է եւ ա­ռան­ձին օ­րէն­քի տես­քով տրո­ւե­լու են ար­տօ­նու­թիւն­ներ:
­Մենք այ­սօր ար­դէն ու­նենք օ­րէն­քով նա­խա­տե­սո­ւած ար­տօ­նու­թիւն ­Հա­յաս­տա­նում աշ­խա­տա­տե­ղե­րի ստեղծ­ման ուղ­ղու­թեամբ, եւ ե­թէ այս աշ­խա­տա­տե­ղե­րի ստեղծ­ման ար­դիւն­քում նաեւ ապ­րան­քը ար­տա­հան­ւում է, ա­պա պե­տու­թիւնն այդ աշ­խա­տո­ղի աշ­խա­տա­վար­ձը 100 տո­կո­սով վերց­նում է իր վրայ:
­Սա շատ լուրջ խթան է, եւ պար­զա­պէս անհ­րա­ժեշտ է, որ մեր դրսում գոր­ծող կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րը եւ հայ­րե­նա­կից­նե­րը, ծա­նօթ լի­նե­լով այս ա­մէ­նին` ա­ռա­ջի­նը մուտք գոր­ծեն ­Հա­յաս­տան, որ­պէս­զի այ­լազ­գի­նե­րը հե­տե­ւեն ի­րենց օ­րի­նա­կին:

Ար­տա­հան­ման դէպ­քում կա­ռա­վա­րու­թիւնն ի՞նչ է ա­ռա­ջար­կում:
Մենք ու­նենք ար­տա­հան­ման ա­պա­հո­վագ­րու­թեան հա­մա­կարգ` ներդ­րո­ւած ­Հա­յաս­տա­նում, մաս­նա­ւո­րա­պէս նշածս ապ­րանք­նե­րի ար­տա­հան­ման դէպ­քում, օ­րի­նակ` ար­տա­հա­նու­մը մին­չեւ 600 հա­զար ա­մե­րի­կեան տո­լա­րին հա­մար­ժէք դրա­մով, կա­րող է օգ­նու­թիւն ստա­նալ նաեւ պե­տու­թեան կող­մից: Ու­նենք ա­պա­հո­վագ­րա­կան հա­մա­կարգ նաեւ մին­չեւ ար­տա­հա­նու­մը կամ մին­չեւ ար­տադ­րու­թիւ­նը, ե­թէ այդ ձեռ­նար­կու­թիւ­նը այդ ուղ­ղու­թեամբ է աշ­խա­տում, ա­պա կա­րող է վարկ ստա­նալ իր նախ­նա­կան կամ հում­քա­յին հա­տո­ւա­ծը հա­մալ­րե­լու հա­մար, եւ այդ դէպ­քում նոյն­պէս ու­նենք նպաս­տե­լու հա­մա­կարգ, այ­սինքն` պե­տու­թիւ­նը տո­կո­սադ­րոյ­քի մի մա­սը վերց­նում է իր վրայ:
Ար­տա­հան­ման ժա­մա­նակ, օ­րի­նակ, ե­թէ ­Ռու­սաս­տան է ար­տա­հան­ւում, նկա­տի առ­նե­լով ռուբ­լու նկատ­մամբ մեծ տա­տա­նու­մը, մին­չեւ վեց տո­կոս նպաստ ու­նենք, այլ ար­ժոյթ­նե­րի նկատ­մամբ` մին­չեւ ե­րեք տո­կոս ու­նենք: Ս­րանք ո­րո­շա­կի գոր­ծիք­ներ են, որ այ­սօր կան, եւ ա­մե­նա­կա­րե­ւոր­նե­րից մէկն այն է, որ մենք երկ­րում ներդ­րու­մա­յին քա­ղա­քա­կա­նու­թեան նկատ­մամբ ի­րա­կա­նաց­նում ենք ոչ միայն բաց դռնե­րի քա­ղա­քա­կա­նու­թիւն, այլ պաշտ­պա­նու­թիւնն ենք բարձ­րաց­րել նոր աս­տի­ճա­նի. ցան­կա­ցած ներդ­րող կա­րող է իր վէ­ճը տե­ղա­փո­խել նաեւ ­Հա­յաս­տա­նից դուրս դա­տա­կան հա­մա­կար­գում լու­ծե­լու. խօս­քը տնտե­սա­կան վէ­ճե­րի մա­սին է: ­Սա լրա­ցու­ցիչ ե­րաշ­խիք է, որ ո­րե­ւէ ներդ­րող եր­բե­ւէ չմտա­ծի, որ ­Հա­յաս­տա­նում կա­րող է բա­խո­ւել ար­դա­րա­դա­տու­թեան ոչ-պատ­շաճ վար­քագ­ծի:

­Շա­տե­րին մտա­հո­գում է ­Հա­յաս­տա­նում տնտե­սու­թեան բարձր փտա­ծու­թիւ­նը: Ի՞նչ գործ­նա­կան քայ­լեր են ի­րա­կա­նաց­ւում փտա­ծու­թեան դէմ:
Փ­տա­ծու­թիւնն այն­պի­սի ե­րե­ւոյթ է, որ բնո­րոշ է բո­լոր պե­տու­թիւն­նե­րին եւ հա­սա­րա­կու­թիւն­նե­րին, սա­կայն մեր մօտ դա ա­ռա­ւել բա­ցա­սա­կան է ար­տա­յայտ­ւում, ո­րով­հե­տեւ լի­նե­լով փոքր եւ տնտե­սա­կան ոչ-բարձր մա­կար­դա­կի եր­կիր` փտա­ծու­թիւ­նը ուղ­ղա­կիօ­րէն հա­րո­ւա­ծում եւ քայ­քա­յում է տնտե­սու­թիւ­նը: Ուս­տի, որ­պէս­զի այս ա­մէ­նի դէմ ի­րա­կան եւ ար­դիւ­նա­ւէտ պայ­քար ի­րա­կա­նա­ցո­ւի, ա­ռա­ջին պայ­ման է դրո­ւել թա­փան­ցի­կու­թեան մա­կար­դա­կի բարձ­րա­ցու­մը, եւ երկ­րորդ` օ­րէն­քի, կամ պա­տաս­խա­նա­տո­ւու­թեան ան­խու­սա­փե­լիու­թեան սկզբուն­քի գոր­ծադ­րու­մը:
Այս ուղ­ղու­թեամբ, ներ­կա­յում նաեւ պե­տա­կան պաշ­տօ­նա­տար ան­ձանց ամ­բող­ջա­կան յայ­տա­րա­րագր­ման հա­մա­կարգն է զար­գաց­ւում, որ­պէս­զի թէ՛ պաշ­տօ­նա­տար ան­ձինք եւ թէ՛ քա­ղա­քա­ցի­նե­րը, ով­քեր փոխ-կա­պո­ւած են պաշ­տօ­նա­տար ան­ձանց հետ, հրա­պա­րա­կա­յին հա­շո­ւե­տո­ւու­թիւն­ներ եւ յայ­տա­րա­րագ­րեր ներ­կա­յաց­նեն: ­Սա կ­՛օգ­նի, որ­պէս­զի փտա­ծու­թեան դէմ պայ­քա­րը լի­նի ա­ռա­ւել ա­ռար­կա­յա­կան եւ ա­ռա­ւել ար­դիւ­նա­ւէտ:

Դուք յայ­տա­րա­րել էք նաեւ ­Հա­յաս­տա­նում մե­նաշ­նորհ­նե­րի դէմ պայ­քա­րի մա­սին: Ի՞նչ քայ­լեր են ի­րա­կա­նաց­ւում եւ ար­դեօք առ­կա՞յ է քա­ղա­քա­կան կամք` հա­կա­մե­նաշ­նոր­հա­յին քա­ղա­քա­կա­նու­թիւ­նը յա­ջո­ղե­լու հա­մար:
Մե­նաշ­նորհ­նե­րը ձե­ւա­ւո­րո­ւել են ա­ռան­ձին դէպ­քե­րում նաեւ փտա­ծու­թեան դրսե­ւո­րում­նե­րի ար­դիւն­քում: Այս­տեղ էլ կայ յստակ դրսե­ւո­րո­ւած կամք թէ՛ նա­խա­գա­հի, թէ՛ կա­ռա­վա­րու­թեան` վար­չա­պե­տի կող­մից, ինչ­պէս նաեւ` այս հար­ցը եր­կու քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րի` Հ.Յ.Դ.ի եւ Հ.Հ.Կ.ի հա­մա­ձայ­նագ­րի կա­րե­ւոր դրոյթն է, եւ մեր քայլն է, որ­պէս­զի կա­րո­ղա­նանք յստակ ծրագ­րեր ի­րա­կա­նաց­նել այս ուղ­ղու­թեամբ:
Ար­դէն իսկ ա­ռա­ջին գոր­ծո­ղու­թիւն­նե­րը նա­խա­ձեռ­նո­ւել են: ­Խօս­քը ըն­կե­րա­յին նշա­նա­կու­թեան 15 ապ­րանք­նե­րի մա­սին է` շու­կա­յում ա­պա­հո­վե­լու հրա­պա­րա­կայ­նու­թիւն, բա­ցու­թիւն (թա­փան­ցի­կու­թիւն) եւ ներ­մուծ­ման սահ­մա­նա­փա­կում­նե­րի վե­րա­ցում, բա­ցա­ռու­թեամբ այն դէպ­քե­րի, երբ տե­ղա­կան ար­տադ­րու­թիւն կայ, եւ պե­տու­թիւնն ի­րա­կա­նաց­նում է տե­ղա­կան ար­տադ­րու­թեան պաշտ­պա­նու­թիւն:
­Մեր խո­րին հա­մոզ­մամբ, ե­թէ մի ապ­րանք ար­տադր­ւում է ­Հա­յաս­տա­նում, մենք պէտք է խթա­նենք այդ ապ­րան­քի մրցու­նա­կու­թեան բարձ­րա­ցու­մը եւ ի­րա­ցու­մը ար­տա­քին շու­կա­նե­րում: Դ­րա հա­մար պե­տու­թիւ­նը ի­րա­կա­նաց­նե­լու է նաեւ տե­ղա­կան ար­տադ­րու­թեան պաշտ­պա­նու­թեան ամ­բող­ջա­կան հա­մա­կարգ:

Պա­րո՛ն ­Մի­նա­սեան, ձեր ու­ղեր­ձը` հայ հա­մայն­քին:
Մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րին դի­մե­լով` կը ցան­կա­նա­յի հա­ւաս­տիաց­նել, որ ­Հա­յաս­տա­նը փո­խո­ւել է, մեր հայ­րե­նիքն այ­սօր Տ­Տի եւ բարձր ար­հես­տա­գի­տու­թիւն­նե­րի ո­լոր­տում աշ­խար­հում իր նշա­նա­կա­լի տեղն է զբա­ղեց­նում: ­Սա­կայն կա­րիք ու­նենք հա­մա­հայ­կա­կան հա­մախմ­բո­ւա­ծու­թեան, ներդ­րում­նե­րի խթան­ման եւ ո­րո­շա­կի ուղ­ղու­թիւն­նե­րով ար­դիւնք­նե­րի ա­պա­հով­ման: ­Մեր երկ­րի անվ­տան­գու­թեան ե­րաշ­խա­ւոր հա­յոց բա­նակն այ­սօր կա­րիք ու­նի տնտե­սա­կան նա­խա­ձեռ­նու­թիւն­նե­րով ա­պա­հով­ման:
Անվ­տան­գու­թեան երկ­րորդ բա­ղադ­րի­չը մեր տնտե­սու­թիւնն է:
Ե­թէ զար­գա­ցած տնտե­սու­թիւն ու­նե­ցանք, ու­րեմն կ­՛ու­նե­նանք ա­ւե­լի անվտանգ եր­կիր, ո­րը նշա­նա­կում է նաեւ տնտե­սու­թեան նոր աշ­խու­ժա­ցում, քա­ղա­քա­ցի­նե­րի նոր մուտք ­Հա­յաս­տան, զբօ­սաշր­ջիկ­նե­րի քա­նա­կի ա­ւե­լա­ցում, են­թա­կա­ռու­ցո­ւածք­նե­րի զար­գա­ցում, եւ այս ամ­բողջ շղթան յան­գեց­նում է մէկ բա­նի` մենք բո­լորս պէտք է հա­մախմբուենք ու­ժեղ ­Հա­յաս­տան ու­նե­նա­լու գա­ղա­փա­րի շուրջ:
Դ­րա հա­մար, դի­մե­լով մեր հայ­րե­նա­կից­նե­րին, կոչ եմ ա­նում ներդ­րում­ներ կա­տա­րել ­Հա­յաս­տա­նում, եւ որ­պէս տնտե­սու­թեան նա­խա­րար` ե­րաշ­խա­ւո­րում եմ, որ ա­ռա­ջին իսկ ար­ձա­գան­գը լի­նե­լու է մեր կող­մից` այդ ներդ­րում­նե­րը յա­ւուր պատ­շա­ճի պաշտ­պա­նու­թիւն ի­րա­կա­նաց­նե­լու հար­ցում:
Երկ­րորդ կա­րե­ւոր ու­ղեր­ձը` հայ­կա­կան ապ­րանք­նե­րի ա­ռաջմ­ղումն է ար­տա­քին շու­կա­նե­րում: ­Ցան­կա­լի է իւ­րա­քան­չիւր հայ, որ շա­հագրգ­ռո­ւած լի­նի հայ­կա­կան ապ­րանք­ներ ձեռք բե­րե­լու եւ ներ­կա­յաց­նե­լու նաեւ աշ­խար­հին: Ես այ­սօր հպար­տօ­րէն կրում եմ հայ­կա­կան ա­ռա­ջին «Արմ­ֆոն»ը, որ կրում է մեր այ­բու­բե­նի ա­ռա­ջին տա­ռը:
­Մենք պէտք է կա­րո­ղա­նանք նման ապ­րանք­ներն ի­րաց­նել եւ կա­րո­ղա­նալ պա­հան­ջարկ ձե­ւա­ւո­րել, որ տե­ղա­կան ար­տադ­րու­թիւ­նը զար­գա­նայ: